Er bestaat een direct verband tussen de uitstoot van ultrafijnstof door vliegtuigen en het optreden van astma en andere ziektes aan de luchtwegen zoals longkanker. Vooral kinderen en ouderen zijn de dupe.
Dit blijkt uit talloze internationale onderzoeken die onlangs werden samengevat in een uitgebreid rapport door bureau CE Delft. Het rapport werd opgesteld in opdracht van het Brusselse kennisinstituut Transport & Environment.
De zeer kleine stofdeeltjes kunnen ook leiden tot diabetes en dementie. Alles tezamen leidt het ultrafijnstof uit vliegtuigen tot zo’n 14.000 tot 21.000 vroegtijdige sterfgevallen per jaar.
Daarmee is het ultrafijnstof uit vliegtuigen veel gevaarlijker voor de gezondheid van mensen dan gewoon fijnstof uit bijvoorbeeld auto’s. De kleinere deeltjes kunnen dieper binnendringen in het menselijke lichaam. De deeltjes dragen bovendien meer giftige stoffen met zich mee dan grotere deeltjes uit het wegverkeer.
Vooral kinderen
Alarmerend is dat het ultrafijnstof vooral de gezondheid van kinderen aantast. Zij zijn minder bestand tegen de verwoestende werking van de giftige stofdeeltjes.
De piepkleine deeltjes bevorderen ook de vorming van condenssporen die bijdragen aan de opwarming van de aarde. Reductie van de uitstoot resulteert dus in positieve effecten op zowel het klimaat als de volksgezondheid.
CE Delft baseert zich onder meer op twee eerdere onderzoeken door het RIVM dat aantoonde dat er negatieve effecten zijn op de gezondheid op zowel de korte als de langere termijn.
Honderdduizenden mensen ziek
Volgens het bureau is de uitstoot van ultrafijnstof door vliegtuigen in Europa verantwoordelijk voor 280.000 gevallen van hoge bloeddruk, 330.000 gevallen van diabetes en 18.000 gevallen van dementie. Omdat personeel van vliegvelden doorgaans te maken heeft met de hoogste concentraties, lopen deze mensen nog meer risico.
Het ultrafijnstof komt voort uit het verbranden van kerosine. Een betere kwaliteit brandstof – die duurder is – kan de uitstoot tot 70 procent terugbrengen, maar de vliegindustrie verkiest uit winstbejag goedkopere soorten in te zetten.
Minder vieze kerosine te duur
Minder vieze kerosine kan worden geproduceerd door de brandstof een hydrotreatment te geven. Dit kost één tot enkele centen per liter extra, afhankelijk van het gekozen proces. Hydrotreatment wordt al decennialang toegepast bij de productie van benzine, maar de luchtvaartsector vindt het te duur.
Meer bijmenging van alternatieve, niet-fossiele brandstoffen kan ook een positieve bijdrage leveren, maar is veel duurder dan hydrotreatment.
In Europa leven 52 miljoen mensen – ofwel meer dan tien procent van de totale bevolking – binnen een straal van 20 kilometer van een groot vliegveld en worden als gevolg daarvan blootgesteld aan te hoge concentraties van ultrafijnstof uit straalmotoren. Alleen al in Parijs wonen er 8 miljoen mensen in de gevarenzone als gevolg van de ligging van de twee belangrijkste vliegvelden daar, Charles de Gaulle en Orly.
Ultrafijnstofdeeltjes zijn kleiner dan 100 nanometer in diameter, zo’n 1000 keer kleiner dan de dikte van een menselijke haar. De deeltjes worden teruggevonden in het bloed, het brein en zelfs in de placenta. Op dit moment bestaan er nog geen wettelijke grenzen aan de uitstoot, hoewel de Wereldgezondheidsorganisatie vijftien jaar geleden al waarschuwde voor de gevaren.