(leestijd circa 2 minuten)Recent sprak ik met een deskundige op het gebied van burgerparticipatie over enkele verontrustende ontwikkelingen binnen de luchtvaart. Ik deel hier enkele van mijn bevindingen en dring erop aan dat leden van de Maatschappelijke Raad Schiphol waakzaam blijven en werkelijk verenigd optreden.
Als voorzitter van de Bewoners Tegen Vliegtuigoverlast (BTV) Rotterdam nam ik actief deel aan het participatietraject voor Rotterdam The Hague Airport (RTHA), begeleid door het bureau Wesselink Van Zijst. Dit traject was gebaseerd op het concept van mutual interests en joint fact finding.
In de praktijk bleek echter sprake van een ongelijk speelveld, waarin de luchtvaartsector en overheden een dominante positie innamen en omwonenden stelselmatig werden gemarginaliseerd. Deze ongelijkheid werd bevestigd door een directielid van Wesselink Van Zijst, die tegenover de provincie Zuid-Holland verklaarde dat bewoners zich in een nadelige positie bevinden. Het werd slechts als een gegeven beschouwd, zonder enige inspanningsverplichting om de ongelijkheid op te heffen.
Valse conclusies
Ondanks (of is het dankzij) de structurele nadelen, zoals het ontbreken van toegang tot ondersteuning van een backoffice waar de luchtvaartsector en overheden wel over beschikken, en de eis tot geheimhouding die de enige vertegenwoordiger van de BTV uitsloot, werd het eindrapport door het ministerie gepresenteerd alsof het de instemming van alle betrokkenen genoot.
Dit gebeurde terwijl het proces door gemeenten en provincie al was bestempeld als mislukt, wegens het gebrek aan draagvlak onder zowel georganiseerde omwonenden als een deel van de benoemde bewonersvertegenwoordigers. Uiteindelijk leidde het participatietraject tot legalisering van de groeiplannen, ten koste van de belangen van de omwonenden.
Een vergelijkbare dynamiek dreigt zich nu voor te doen bij Schiphol. De organisatie van de MRS per startbaan creëert afzonderlijke belangen en brengt het risico van verdeeldheid onder bewonersvertegenwoordigers met zich mee.
Deze fragmentatie wordt door de luchtvaartsector strategisch benut om de oppositie te verzwakken. Een verenigde luchtvaartsector tegenover een verdeelde MRS betekent dat participatieprocessen opnieuw in het voordeel van de sector zullen uitpakken. Dit zal waarschijnlijk leiden tot verdere groei van Schiphol in plaats van een afname van de geluidsoverlast en luchtvervuiling.
Oproep tot eenheid
Het is daarom van cruciaal belang dat alle leden van de MRS zich realiseren dat verdeeldheid uitsluitend werkt in het voordeel van de luchtvaartsector. De kracht van de MRS ligt in collectieve actie en het overstijgen van individuele belangen.
Zolang bewonersvertegenwoordigers hun inspanningen beperken tot hun eigen directe omgeving, blijft de overkoepelende problematiek onopgelost en zal de luchtvaartsector sterker uit de participatietrajecten tevoorschijn komen.
Ik roep u daarom op: verenigt u! Laat persoonlijke en regionale verschillen achterwege en werk gezamenlijk aan een gemeenschappelijk doel. Een reeks kleine vuisten maakt geen indruk; een gezamenlijke, krachtige vuist wel. Leer van het verleden en voorkom dat de geschiedenis van RTHA zich herhaalt.