Het weren van de overstappers van KLM levert een enorme winst op voor de leefomgeving en de volksgezondheid. Schiphol kan dan halveren, waardoor broodnodige woningbouw in de regio mogelijk wordt.
Dit blijkt uit een kakelvers onderzoek van bureau SEO in opdracht van het ministerie van Infrastructuur. In het rapport worden vier scenario’s onderzocht: een Schiphol zonder KLM, een halvering van de vluchten door KLM, een gedeeltelijke verplaatsing van hubvluchten richting Parijs en een scenario waarin alleen aan de vraag uit de thuismarkt wordt voldaan.
Deze laatste variant is het scenario waar SchipholWatch al jaren voor pleit. Nu wordt gemiddeld 70 procent van een KLM-vlucht gevuld met overstappers. Op veel bestemmingen is dat zelfs 90 procent. Door dergelijke vluchten op te heffen, hoeft slechts een zeer beperkt aantal Nederlandse geïnteresseerden een overstap elders te maken.
Dat is geen export van de omgevingsproblemen die Schiphol nu veroorzaakt naar andere landen, omdat Schiphol één van de weinige Westerse megahubs is die ligt ingeklemd tussen de woonwijken. De meeste andere megahubs bij grote steden zijn allang verhuisd naar plekken waar mensen minder last hebben van het vliegverkeer. Schiphol heeft altijd felle lobby gevoerd tegen zo’n verhuizing, vaak samen met grootgebruiker KLM.
Maximaal 270.000 vluchten
In het scenario waarin Schiphol aan de lokale vraag gaat voldoen, kan het totaal aantal vluchten met 44 procent dalen tot 269.000. Het aantal vluchten met grote vliegtuigen – die ook meer herrie maken – daalt zelfs met 54 procent, aldus het bureau.
Voor het aantal bestemmingen heeft dat niet eens ernstige gevolgen. Dat daalt met slechts 21 procent naar nog altijd ruim 220 steden. Die daling is veel minder dramatisch dan KLM de politiek steeds wil doen geloven. Deze firma schetst vaak doemscenario’s als zouden alleen New York en het Nederlandse Caribisch gebied overblijven.
De belangrijkste directe bestemmingen die weg zouden vallen als Schiphol zich richt op de thuismarkt zijn Beijing, Sao Paulo en Buenos Aires. Dat zijn sowieso vluchten waarop bij KLM nauwelijks Nederlanders te vinden zijn. De meeste klanten moeten worden aangevoerd vanuit andere landen in Europa.
Overstap elders dempt overlast
Overigens betekent ‘wegvallen’ hier niet dat Nederlanders deze bestemmingen niet meer kunnen bereiken. Met één overstap op een vliegveld met een grotere vraag uit de thuismarkt (en een gunstiger ligging ten opzichte van bewoonde gebieden), kan zo’n stad alsnog eenvoudig worden bezocht. Het kost de reiziger zo’n drie tot maximaal vijf uur extra reistijd.
De extra reistijd voor tien tot dertig procent van de KLM-passagiers (de passagiers uit het thuismarkt-segment dus) levert tegelijkertijd een enorme bijdrage aan de leefbaarheid van ons land. Een daling van bijna 50 procent van het aantal vluchten op Schiphol betekent dat de geluidsoverlast halveert, woningbouw in de regio een grote vlucht kan nemen en de negatieve effecten op de volksgezondheid (slaapverstoring, hart- en vaatziekten, longziekten) sterk verminderen.
Het onderzoek van SEO bevestigt de visie van onder meer de Werkgroep Toekomst Luchtvaart dat met eigen onderzoek al aantoonde dat een forse krimp van Schiphol nauwelijks gevolgen hoeft te hebben voor de Nederlandse economie. Slechts KLM zal zijn bedrijfsmodel moeten aanpassen, maar dat bedrijf houdt al jarenlang vast aan een achterhaalde strategie die sowieso zal sneuvelen als gevolg van de klimaatafspraken. Als de zoveelste reeks van financiële problemen niet eerder roet in het eten gooit.
Pleidooi voor stevige overstapperstax
Nederland kan prima zonder het KLM-bedrijfsmodel, zo onderstrepen de onderzoekers van SEO maar weer eens. De totale luchtvaart in ons land draagt volgens het CBS in goede jaren sowieso maar een half procent bij aan de economie. Daarvoor zitten dan dagelijks zo’n twee miljoen Nederlanders in meer herrie en vervuiling dan de Wereldgezondheidsorganisatie verstandig acht.
Dit rapport is een stevig pleidooi voor de snelle invoering van een (hoge) overstapperstaks, waarmee Schiphol onaantrekkelijker wordt gemaakt voor buitenlanders die hier slechts een snelle overstap maken, niets bijdragen aan de economie, maar wel zorgen voor veel overbodige herrie en vervuiling. Bijkomend voordeel is dat KLM zich moet aanpassen aan de thuismarkt en de financiële risico’s voor de belastingbetaler fors kleiner worden. Immers kan bij een kleiner KLM volstaan worden met minder staatssteun in het geval weer een redding noodzakelijk is.