De maatregelen die Harbers wil nemen om de overlast te verminderen zijn veel te vrijblijvend, zo oordeelt de Maatschappelijke Raad Schiphol. KLM heeft immers geen beste reputatie in het nakomen van afspraken met de overheid.
Dit stelt MRS expliciet in een zienswijze op wederom een internetconsultatie over de balanced approach waarmee Harbers denkt de overlast en vervuiling van Schiphol te moeten terugbrengen. Volgens de rechter is die procedure overigens overbodig, omdat het bij Schiphol slechts gaat om handhaving van de bestaande wet- en regelgeving uit 2008.
De raad maakt gehakt van de serie afgezwakte maatregelen. Waar Harbers in eerste instantie een daling van het aantal vluchten met 60.000 aan omwonenden beloofde, zijn er daar nog maar 30.000 van over. Waar eerst sprake zou zijn van een geluidsreductie van 20 procent, blijft nu slechts 15 procent over, op papier dan. Veel andere maatregelen zijn uitgesteld of komen helemaal niet meer voor in de plannen.
“We vragen ons af waarom voor deze nieuwe maatregelen is gekozen, omdat bij de meeste op voorhand duidelijk is dat er geen gegarandeerde verbetering van de leefomgeving kan worden verwacht. Daarbij kunnen problemen ontstaan in de uitvoering, zijn er deels nauwelijks waarneembare verbeteringen ingepland en bestaat het gevaar van verplaatsing van hinder in tijd en locatie.”
Wat als effect uitblijft?
De MRS betwijfelt of de maatregelen het beoogde effect krijgen en hekelt het ontbreken van een plan voor als dat niet het geval is.
Harbers wil de effecten pas beoordelen na een periode van vijf jaar. Dat vindt de raad veel te lang duren. “Dat is volstrekt inadequaat. Om omwonenden zekerheid te bieden, dient per kwartaal een evaluatie plaats te vinden.”
Wanneer de resultaten achterblijven moet dat uitmonden in krimp van het vliegverkeer, de enige adequate manier van hinderbeperking. “Het is van groot belang dat deze consequentie vast moet zitten aan het pakket maatregelen, omdat luchtvaartmaatschappijen anders geen economische prikkel hebben om zich aan de afspraken te houden.”
De inzet van minder lawaaiige toestellen in de nacht door KLM is onvoldoende uitgewerkt, zo vindt de raad onder leiding van Khadija Arib, oud-voorzitter van de Tweede Kamer. Daarom brengt zo’n convenant de nodige risico’s met zich mee. Zo is het onwaarschijnlijk dat KLM op tijd over toestellen kan beschikken die minder herrie maken, vanwege de leveringsproblemen bij vliegtuigbouwers. Ook gaat het om een vrijwillige maatregel zonder consequenties bij niet-naleving door KLM. “De MRS zet vraagtekens bij de reputatie van KLM als het gaat om het nakomen van afspraken met de overheid, zie de rapporten van voormalig staatsagent dr Jeroen Kremers.”
Nauwelijks vluchten met herrieboete
Harbers wil de luidruchtigste toestellen meer laten betalen om van Schiphol gebruik te mogen maken. MRS signaleert terecht dat het slechts gaat om 850 vluchten (op een totaal van 470.000) dat door deze maatregel wordt getroffen. De gelijktijdige verlaging van de tarieven voor de minder luidruchtige toestellen kan de hinderbeperking van deze maatregel (meer dan) volledig teniet doen.
De voorgestelde siësta-sluiting van Zwanenburg- en Aalsmeerbaan noemt de MRS een geval van hinderverschuiving in plaats van hinderbeperking. Die vluchten moeten immers worden afgehandeld op andere landingsbanen of op andere tijdstippen. Per saldo schieten omwonenden er niets mee op.
Voorzitter Arib signaleert terecht dat de zogenaamde beperking tot 27.000 nachtvluchten helemaal geen krimp is, maar juist groei. “Het aantal nachtvluchten in 2023 was 24.700. Nu blijven er straks nog steeds 27.000 redenen waarom mensen ‘s nachts worden gestoord in hun slaap, met gezondheidsschade tot gevolg.”
Groei verpakt als krimp
Belangrijk is verder de conclusie van de MRS dat het beoogde aantal vluchten van 470.000 een legalisatie is van het huidige, illegale aantal vluchten op Schiphol. “Het aantal van 442.000 vluchten in 2023 past niet binnen de bestaande wetgeving.” En dan passen 470.000 vluchten al helemaal niet. “Het pakket maatregelen is bedoeld om omwonenden beter te beschermen, maar hiermee gaat het aantal vluchten alleen maar omhoog.”
Duidelijk is dat minister Harbers met het voor de derde keer afgezwakte pakket geen recht doet aan het vonnis van de rechter op 20 maart jongstleden. Daarin staat dat er een eerlijke belangenafweging moet komen en dat omwonenden aantoonbaar beter beschermd dienen te worden. Ook moet er individuele rechtsbescherming worden opgezet. Aan geen van de onderdelen van het vonnis komt hij tegemoet. Dat zal (de opvolger van) de minister geen punten opleveren bij het al aangekondigde hoger beroep.