Slechts 0,2 procent van alle passagiersvervoer zijn reizen over afstanden van meer dan 1500 kilometer. Maar juist deze veroorzaken meer dan de helft van de CO2-emissies van al het personentransport, vooral als gevolg van de hoge uitstoot door vliegverkeer.
Dit blijkt uit het nieuwe onderzoek Understanding the large role of long-distance travel in carbon emissions from passenger travel van de Universiteit van Leeds.
De onderzoekers concluderen hieruit dat beleidsmakers veel meer aandacht zouden moeten besteden aan CO2-reductie voor met name langeafstandsreizen. Via die route kan snel veel impact worden bereikt op de klimaateffecten van transport.
Het heeft immers meer zin om een relatief klein aantal reisopties met hoge CO2-uitstoot aan te pakken dan om de talloze, veelal korte autotripjes aan te pakken.
Vliegen voor vakantie of vanwege het bezoeken van familie en vrienden heeft volgens de universiteit veruit de grootste bijdrage aan de CO2-emissies van reizen over langere afstanden.
Deze cijfers gelden voor de Britse situatie, maar komen in grote mate overeen met de situatie in ons land, zo meldt het rapport.
Internationale reizen meest schadelijk
Slechts 0,4 procent van alle trips die Britten maken, gaan de grens over. Toch worden juist op deze internationale trips 45 procent van alle kilometers gemaakt en is de bijdrage aan alle CO2-emissies uit personentransport bijna 60 procent, vooral als gevolg van het vliegen.
Hoofdonderzoeker Zia Wadud zegt tegenover de wetenschappelijke website Scientias dat de impact van langeafstandsreizen inderdaad erg groot is. “Ongeveer drie procent van onze reizen is verantwoordelijk voor 60 procent van de afgelegde kilometers en 70 procent van de emissies. Het toont aan hoe belangrijk dit soort trips zijn in de strijd tegen klimaatverandering.”
“Verontrustend is dat langeafstandsreizen, vooral per vliegtuig, toenemen. Maar dit biedt ook kansen. Je weet dan immers waar nog veel winst te behalen valt.”
Nauwelijks sociale impact
De wetenschappers introduceren nu een nieuwe maat om inzicht te krijgen in welk soort reizen het beste kan worden aangepakt om tot een maximale reductie van de uitstoot te komen terwijl zo weinig mogelijk mensen er last van hebben.
Uit die berekeningen blijkt bijvoorbeeld dat als alle autoritten van 13 kilometer of minder voortaan te voet of per fiets worden gemaakt, een besparing van de CO2-uitstoot van ruim 9 procent wordt gerealiseerd. Maar dit betekent wel dat de helft van alle trips anders zou moeten. Het is dus een maatregel die heel veel mensen raakt.
Anderszijds zou door het vervangen van alle vluchten tot 1600 kilometer door de trein een daling van 5,6 procent van de CO2-uitstoot mogelijk zijn. Dit betreft slechts 0,17 procent van alle trips, zodat de sociale impact veel kleiner is en toch een vergelijkbaar klimaatresultaat wordt bereikt.
Eén keer vliegen per jaar
Het is nog effectiever om iedereen die nu vliegt een maximum op te leggen van één retourvlucht per jaar. Daar heeft procentueel gezien bijna niemand last van, omdat maar weinig mensen meer dan één retourvlucht per jaar maken.
De onderzoekers uit Leeds geven aan dat het slechts suggesties zijn voor beleidsmakers. Met het nieuwe model wordt inzichtelijk gemaakt welk beleid het meeste effect bereikt met gevolgen voor zo weinig mogelijk mensen. En daardoor ook makkelijker in te voeren: het is eenvoudiger om het gedrag van een kleine groep mensen te beïnvloeden – bijvoorbeeld door stevige prijsmaatregelen – dan dat van een hele bevolking.
“Mensen kunnen met dit model ook zelf meer inzicht krijgen in de effecten van hun gedrag op het klimaat. Het belangrijkste is dat we prioriteit geven aan het zoveel mogelijk voorkomen van langeafstandsreizen, om zo de hoogste CO2-reductie te realiseren.”
Pleidooi tegen het hubmodel
De lessen uit Leeds bieden een nieuw perspectief op het bedrijfsmodel van KLM, dat bovenmatig gericht is op het verkopen van tickets voor juist die langeafstandsvluchten die zo’n groot aandeel hebben in de CO2-uitstoot van de totale transportsector.
Het aanpakken van het hubmodel met zijn tientallen miljoenen overstappers kan een grote bijdrage leveren aan het behalen van de klimaatafspraken uit Parijs met een zeer geringe impact op de Nederlandse economie en op de Nederlandse reiziger.