Uit onderzoek naar de achtergronden van de schimmige Red Schiphol-campagne op sociale media blijkt dat deze wordt betaald door een tweetal Afrikaanse organisaties, terwijl als opdrachtgever Schiphol zelf wordt genoemd.
Het vliegveld heeft steeds betrokkenheid ontkend bij de campagne die met valse claims probeert het economisch belang van Schiphol uit te vergroten. Vorige week nog vroeg Kees Boef, directeur public affairs van Schiphol, via X naar wie er achter de campagne zit. Een antwoord bleef opnieuw uit.
Ook het officiële X-account van Schiphol ontkende eerder met de campagne van doen te hebben.
Speurwerk van het account Heimdall op X leidde via de afdelingen advertentietransparantie van X en Meta, het moederbedrijf van Facebook, naar een aantal opmerkelijke sponsors van de campagne.
Via deze webpagina’s maken sociale mediabedrijven hun adverteerders bekend, onder meer om inzichtelijk te maken of er inmenging in de politiek plaatsvindt vanuit buitenlandse organisaties of mogendheden.
Dit lijkt nu het geval bij de Red Schiphol-campagne. Hoewel X opgeeft dat de adverteerder Schiphol is maar Schiphol zelf ontkent, blijkt uit de gegevens die bij Meta zijn opgegeven dat er twee Afrikaanse stichtingen betalen voor de advertenties: Open Zambia en de Brenthurst Foundation.
Open Zambia is een online nieuwsportaal dat bericht over politieke en zakelijke ontwikkelingen in Zambia. Het land was tot de jaren ’50 van de vorige eeuw onderdeel van Rhodesië en werd in 1963 omgedoopt tot Zambia. Het land beleefde politiek roerige tijden. Bij de jongste verkiezingen was er volgens de oppositie sprake van fraude.
De Brenthurst Foundation houdt zich volgens eigen zeggen bezig met nieuwe ideeën en innovatieve acties om de economische ontwikkeling van Afrika te stimuleren. Via onder meer bijeenkomsten brengt de stichting invloedrijke mensen bijeen om ervaringen uit te wisselen. Bovendien geeft de stichting rechtstreeks politieke adviezen aan regeringen.
De stichting bestaat sinds 2004 en werd opgericht door de familie Oppenheim. Dat is een steenrijk Zuidafrikaans geslacht van diamanthandelaren.
Het lijkt onwaarschijnlijk dat deze twee organisaties grote sommen geld stoppen in een campagne om Schiphol ‘te redden’. Waarschijnlijker is dat het ingehuurde marketingbureau creatief aan het schuiven is met namen om de identiteit van de echte opdrachtgever te verhullen.
Dit kantoor, Sabi uit Londen, staat onder leiding van oprichter Henry Sands die meewerkte aan verkiezingscampagnes van meerdere presidenten van Afrikaanse landen. Ook was hij een drijvende kracht achter de ‘Vote Leave’-campagne om Groot-Brittannië uit de EU te laten stappen.
Overtreden EU-wetgeving
Het versluieren van de betalende partij is tegen de Europese regels, die voorschrijven dat duidelijk moet zijn wie betaalt voor politieke boodschappen die via sociale media worden verspreid.
Bovendien overtreedt de anonieme adverteerder de Europese wet die bepaalt dat er drie maanden voorafgaand aan Europese verkiezingen geen politieke advertenties van buiten de EU mogen worden geplaatst.
De uitingen van Red Schiphol bevatten veelvuldig politieke boodschappen, ogenschijnlijk (mede) afkomstig van twee Afrikaanse organisaties, en liepen gewoon door in de drie maanden voorafgaand aan de Europese verkiezingen van dit jaar, zoals onder meer blijkt uit het bovenstaand advertentie-overzicht van X.
Saillant detail: Meta heeft meerdere advertenties van Red Schiphol verwijderd en het account dat de advertenties plaatste aan banden gelegd, “vanwege het niet volgen van onze advertentierichtlijnen”. De blokkade geldt voor accounts op Facebook, Instagram en Messenger.
Red Schiphol probeert zich voor te doen als een grassroots-campagne, opgezet door ‘gewone mensen’ die Schiphol willen laten groeien. Ondermeer daarom wordt in de uitingen en op de website opzettelijk slecht Nederlands gebruikt, zodat de indruk ontstaat dat het gaat om een hobbyproject.
Directeur Henry Sands van Sabi is volgens het Zimbabwaanse dagblad The Herald expert in astroturfing – het vermommen van professioneel georkestreerde campagnes als spontane publieksacties.
In werkelijkheid zit er ook achter de Red Schiphol-propaganda het peperdure marketingbureau van Sands dat – tegen alle Europese regels in – blijft verbergen wie er betaalt voor de omvangrijke campagne waarvoor miljoenen views werden ingekocht.