Ernstig met PFAS verontreinigde grond die overbleef na het groot onderhoud van de Zwanenburgbaan is vorig jaar ‘per ongeluk’ aangeboden als schone grond bij een bedrijf in Lisse. Pas twee maanden later werd ontdekt dat het gruwelijk was misgegaan.
Het ernstige incident toont maar weer eens aan hoe onzorgvuldig de Schiphol Groep omgaat met de honderdduizenden tonnen aan gifgrond die overal op en rond het vliegveld vrijkomen.
De ‘vergissing’ kwam aan het licht bij een wettelijk verplichte saneringsevaluatie die na afloop van de werkzaamheden aan de Zwanenburgbaan werd opgesteld door ingenieursbureau Terrascan. Er blijkt twintig ton zwaar vervuilde gifgrond afgevoerd te zijn naar een nietsvermoedende grondbank in het Zuidhollandse Lisse.
Die grondbank in Lisse is gedeeld eigendom van de besloten vennootschap Otte Lisse en de firma Grondbalans, het bedrijf dat alle grondstromen op en rond Schiphol beheert. In de evaluatie wordt de laatste firma echter buiten beeld gehouden.
Pas twee maanden later ontdekt
De gifgrond ligt al twee maanden onbeschermd (want ‘schoon’) te verstoffen in Lisse als de fout wordt ontdekt. Vervolgens gaat men er vanuit dat de hele PFAS-partij er nog aanwezig is. Te controleren valt dat niet meer. Het gronddepot afficheert zichzelf via een website als leverancier van ‘hoogwaardige grondproducten, zoals tuinaarde en aanvulgrond’.
In Lisse is de sterk verontreinigde Schiphol-grond vermengd met 1200 ton schone grond. Een maand later is die hele partij ter verwerking aangeboden bij Afvalzorg Nauerna in Assendelft.
Eind goed, al goed, zou de nietsvermoedende omstander kunnen denken. Maar niets is minder waar. Door de vermenging van 20 ton gifgrond in 1200 ton schone grond is de concentratie van het PFAS fors verlaagd en waarschijnlijk onder de drempel gekomen voor hergebruik, zonder enige belemmering.
Vermenging strikt verboden
Het gevolg is dan dat de PFAS alsnog in het milieu terechtkomt. Om dit soort praktijken te voorkomen, is vermenging bij wet strikt verboden. Omdat PFAS-verbindingen niet afbreken in de natuur, wordt het gif op deze manier alleen maar verder verspreid.
De cijfers uit de evaluatie geven verdere reden tot twijfel. Als er 20 ton gifgrond vermengd is geraakt met 1200 ton schone grond, dan gaat het om in totaal 1220 ton. Maar naar Nauerna is volgens de rapportage 1123 ton afgevoerd. Hier mist zo’n 100 ton grond. De conclusie als zou er geen gifgrond elders zijn beland, is aan de hand van deze cijfers lastig hard te maken.
Burgers zouden mogen verwachten dat de omgevingsdienst stevig optreedt. Maar niets van dat alles. In het registratiesysteem maakt ONKZG zelfs geen enkele melding van de ‘vergissing’. Evenmin is er iets te vinden van een waarschuwing richting Schiphol of een handhavingsmaatregel. Normaal gesproken wordt van ieder rapport een samenvatting opgenomen.
Weer wegkijken
Het structureel wegkijken van ODNZKG geeft Schiphol geen enkele motivatie om zorgvuldiger om te gaan met de gevaarlijke verontreinigingen. Er wordt door Schiphol zoveel grond uitgereden dat het niet de vraag is of er een volgende ‘vergissing’ wordt gemaakt, maar slechts wanneer. Schiphol komt er ook nu weer mee weg – er volgt geen enkele boete, waarschuwing of welke actie dan ook vanuit de omgevingsdienst.
Dat is ronduit zorgelijk. Schiphol en uitvoerder Grondbalans hebben kennelijk geen waterdicht systeem om zorgvuldig en veilig met de PFAS-gifgrond om te gaan. En de omgevingsdienst toont geen enkele bereidheid om toezicht te houden en te handhaven. Dat is een levensgevaarlijke combinatie.