Vandaag heeft de Commissie MER (CieMER) aan SchipholWatch bevestigd nooit te zijn gevraagd om een advies over de installatie die Schiphol wil bouwen om PFAS-gifgrond te reinigen.
Dit staat haaks op de bewering die adjunct-directeur Mario Bakker van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied maandag jongstleden deed ten overstaan van een volle zaal bezorgde burgers. Hij beweerde daar dat de Commissie MER “had meegekeken” bij het besluit om geen milieueffectrapportage van Schiphol te eisen.
In zo’n rapportage worden de mogelijke schadelijke aspecten van de installatie nauwgezet in kaart gebracht met als doel het milieu en de leefomgeving zo goed mogelijk te beschermen. Het opstellen van zo’n rapport kost echter veel tijd en veel geld. En de uitkomst kan zijn dat de nadelige gevolgen en de risico’s te groot zijn.
Schiphol gaf daarom zelf in de vergunningaanvraag aan dat een MER-procedure niet nodig is. De Omgevingsdienst nam die opinie klakkeloos over – volgens eigen zeggen dus in overleg met de Commissie MER.
Commissie kan zeer kritisch zijn
Die commissie adviseert desgevraagd over de opzet en uitvoering van milieu-effectrapportages en kan daarin zeer kritisch zijn. Zo wijst men vaak vooraf op tekortkomingen in de opzet van het onderzoek en achteraf op onjuistheden of onvolkomenheden in de rapportage.
CieMER mag niet zelfstandig adviezen uitbrengen, maar moet om advies worden gevraagd door het bevoegd gezag. Volgens de gemeente Haarlemmermeer en de Omgevingsdienst is dat de gemeente zelf, maar uit een advies van de Inspectie Leefomgeving & Transport (ILT) aan de Provincie Noord-Holland lijkt het juist de provincie te zijn. De ILT adviseert bovendien wél een MER-rapportage te eisen van Schiphol.
Een woordvoerder van de Commissie MER zegt goed te kunnen begrijpen dat omwonenden zich ernstige zorgen maken over de wasinstallatie en het risico op milieuverontreiniging. Hij verwacht – op basis van een eerste inschatting – dat wel degelijk een MER-traject moet worden doorlopen. “Maar onze handen zijn gebonden: we moeten opdracht krijgen van de provincie of de gemeente voor we kunnen adviseren.”
Onfrisse situatie
Er is nu een onfrisse situatie ontstaan: twee gezaghebbende instanties – ILT en de CieMER – vinden dat er een MER-rapport moet komen, de provincie houdt zich vooralsnog stil en de gemeente Haarlemmermeer noemt zichzelf – tegen de visie van ILT in – bevoegd gezag en wil Schiphol gewoon zijn gang laten gaan, hierin gesteund door de omgevingsdienst. Die dienst werkt op zijn beurt weer in opdracht van zowel de gemeente als de provincie.
Een hooggeplaatste ambtenaar bij de omgevingsdienst liegt vervolgens ten overstaan van een volle zaal bezorgde burgers en erkent dit in zeer kleine kring na zijn presentatie. Bij navraag blijkt de directeur inderdaad buiten de waarheid te hebben gesproken.
Ondanks alle zorgen van omwonenden is de vergunning al verleend. Daarop kwamen 600 bezwaren binnen, die op 19 maart aanstaande in een hoorzitting worden behandeld. De ervaring leert dat zo’n zitting weinig zal veranderen aan de voornemens, omdat hier de slager zijn eigen vlees keurt. De hoorzitting wordt immers georganiseerd door dezelfde gemeente die zo gemotiveerd is om Schiphol zijn gang te laten gaan.
Moet de burger weer naar de rechter?
Als burgers zich onvoldoende gehoord voelen in hun bezwaren, bestaat daarna de mogelijkheid om de rechter om een oordeel te vragen. Het is te hopen dat Badhoevedorp voldoende georganiseerd is om deze extra stap ook te zetten.
SchipholWatch heeft inmiddels contact gezocht met leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer en van Provinciale Staten van Noord-Holland. Mogelijk zijn ook zij verkeerd voorgelicht door de omgevingsdienst of hun colleges. Nu zowel ILT als de CieMER vinden dat het verstandig is een MER-traject te doorlopen, maar provincie noch gemeente opdracht geven aan de Commissie MER hierover te adviseren, kunnen de raadsleden alsnog zo’n opdracht afdwingen.
Nattevingerwerk
De situatie schreeuwt om een fatsoenlijk doorlopen vergunningprocedure, inclusief de milieu-effectrapportage. Het gaat immers om een experimentele installatie waarin een levensgevaarlijk gif wordt geprobeerd uit enorme hoeveelheden grond te halen. Volgens directeur Bakker gaat het om meer dan 200.000 ton gifgrond. Dat moet allemaal gaan gebeuren vlakbij de bebouwde kom van Badhoevedorp en vlakbij een kinderdagverblijf. Ondanks alle risico’s en onzekerheden rond de experimentele installatie blijven omgevingsdienst én gemeente opzichtig wegkijken.
Het besluit om geen MER-traject te eisen van Schiphol is bovendien gebaseerd op nattevingerwerk, want rapporten die Schiphol zegt te hebben laten opstellen over de werking van de wasinstallatie zijn tot op heden niet openbaar gemaakt. Over het vervolgtraject (het bakken van PFAS-bakstenen uit de zwaar verontreinigde reststromen) bestaat zo mogelijk nog meer onduidelijkheid. Dat proces is alleen maar in een laboratorium uitgeprobeerd en nooit op enige schaal ingezet.
Update 14 maart 2024 om 17:00 uur
Het bestuur van SchipholWatch vindt het zeer ernstig dat een directeur van een omgevingsdienst onwaarheden verkondigt aan bezorgde burgers. Daarom dienden we vanmiddag een officiële klacht in bij de dienst.